Ο θυμός δεν είναι εχθρός, είναι μήνυμα

Στην ουρά του σούπερ-μάρκετ, στο φανάρι, στην καφετέρια, στον φούρνο, στην τράπεζα, παντού γύρω σου παρατηρείς θυμωμένους ανθρώπους. Σφιγμένα πρόσωπα, βλέμματα φορτισμένα, λόγια έτοιμα να εκραγούν με το παραμικρό. Σαν να υπάρχει μια ηλεκτρισμένη ένταση στην ατμόσφαιρα, λες και ο θυμός να έχει γίνει η προεπιλεγμένη αντίδραση στις ανθρώπινες επαφές.

Και τότε αναρωτιέσαι: πού πήγε η ευγένεια; Η κατανόηση; Η υπομονή που κάποτε θεωρούσαμε δεδομένη; Σήμερα, όλα αυτά μοιάζουν πολυτέλεια. Κανείς δεν αντέχει, κανείς δεν συγχωρεί, κανείς δεν δίνει χώρο στον άλλον να είναι απλώς… άνθρωπος. Η παραμικρή επαφή μοιάζει απειλή, κάθε συζήτηση μετατρέπεται σε πεδίο μάχης.

Δεν είναι ότι δεν έχεις λόγους να θυμώνεις. Η καθημερινότητα σε πιέζει, οι απαιτήσεις πολλαπλασιάζονται, οι απογοητεύσεις μαζεύονται η μία πάνω στην άλλη. Κουβαλάς κόπωση, προσδοκίες, λόγια που δεν ειπώθηκαν ποτέ, λόγια που μεταφέρθηκαν με λάθος τρόπο.

Ο θυμός είναι ένα μήνυμα

Όπως τονίζει ο Αμερικανός ψυχολόγος Dr. Raymond Novaco, πρωτοπόρος στη μελέτη του θυμού, «ο θυμός είναι αντίδραση στην απειλή, εξωτερική ή εσωτερική. Όταν όμως παραμένει χωρίς επεξεργασία, γίνεται τρόπος ζωής». Μέσα από την προσέγγισή του, γνωστή ως «θεραπεία εμβολιασμού κατά του στρες» (stress inoculation training), αναδεικνύεται η σημασία του να μάθουμε να εντοπίζουμε τα εσωτερικά μας ερεθίσματα, να διαχειριζόμαστε τις σκέψεις που τα συνοδεύουν και να αντιδρούμε με ψυχραιμία, όχι παρορμητικά. Ο θυμός δεν είναι εχθρός, είναι ένα μήνυμα. Το θέμα είναι πώς το ερμηνεύουμε και πώς επιλέγουμε να απαντήσουμε σε αυτό.

Μέσα σε όλα αυτά, κάτω από την ένταση, υπάρχει και κάτι άλλο σημαντικό. Η ανάγκη να σε καταλάβουν. Να μη χρειάζεται να υψώσεις τη φωνή για να ακουστείς. Να νιώσεις ότι ανήκεις, ότι δεν χρειάζεται να παλεύεις σε κάθε συζήτηση, σε κάθε βλεμματική επαφή. Όταν δεις τον δικό σου θυμό με ειλικρίνεια, χωρίς ντροπή, αλλά και χωρίς να τον αφήσεις να σε ορίσει, ίσως τότε να ξεκινήσει η ουσιαστική αλλαγή.

Ο θυμός είναι ένδειξη

Σου δείχνει πως κάτι μέσα σου πονάει, πως κάτι χρειάζεται φροντίδα. Αντί να τον απορρίπτεις ή να του επιτρέπεις να σε κυριεύει, δοκίμασε να τον παρατηρήσεις. Όταν τον αναγνωρίζεις με ειλικρίνεια, χωρίς να του παραδίνεσαι, αρχίζεις να κατανοείς βαθύτερα τον εαυτό σου.

Κάτω από κάθε έντονη αντίδραση κρύβεται μια ανάγκη. Να νιώσεις ότι σε καταλαβαίνουν, ότι μπορείς να ακουστείς χωρίς να φωνάξεις, ότι υπάρχει χώρος για εσένα, χώρος αποδοχής. Και τότε, μέσα από αυτή τη συνειδητή στάση, γεννιέται κάτι νέο. Ηρεμία. Σύνδεση. Ενσυναίσθηση. Ένα βήμα πιο κοντά σε εσένα.

Ο κόσμος δεν θα αλλάξει από τη μία στιγμή στην άλλη. Μπορείς όμως να κάνεις εσύ την αρχή. Κάθε φορά που δεν αντιδράς αυτόματα, που επιλέγεις να πάρεις μια ανάσα πριν υψώσεις τη φωνή σου, να ακούσεις πριν απαντήσεις, κάτι μέσα σου αρχίζει να αλλάζει  έστω και σιγά σιγά. Και αυτό το «κάτι» μπορεί να γίνει το ξεκίνημα για έναν πιο ήρεμο, πιο ανθρώπινο κόσμο. Από εσένα. Για εσένα. Και τελικά… για όλους.