Dolce far niente: κάποιες φορές το ταβάνι βοηθά

Οι Ιάπωνες το λένε «Boketto». Οι Δανοί «Niksen». Και οι Ιταλοί «dolce far niente». Στην ταπεινή ελληνική τα παραπάνω μεταφράζονται ως «η Τέχνη του να μην κάνεις απολύτως τίποτα» και μπορεί εκ πρώτης να μοιάζει απλή όμως τελικά ίσως και να μην είναι (και το ξέρεις!).

Πόσες φορές είπες απλά «θα διαβάσω το βιβλίο μου και δε θα επιτρέψω σε τίποτα και κανέναν να με αποσπάσει» και πέντε λεπτά αργότερα άρπαξες το κινητό; Άλλες πόσες αποφάσισες να χαλαρώσεις μέσα στο ντους και οι σκέψεις σου σε δευτερόλεπτα ξεκίνησαν να ρέουν πιο γρήγορα κι απ’ το νερό; Καταιγισμός. Όλες και όλοι έχουμε βρεθεί εκεί και είναι λογικό.

Η κοινωνία μας βασίζεται σε ανθρώπους που κάνουν διαρκώς πράγματα (ναι, εμείς είμαστε αυτοί) και η γενικότερη κουλτούρα μας κινείται γύρω από αυτό. Το multitasking είναι trendy, το να προσαρμοζόμαστε γρήγορα σε διαρκώς μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα έγινε νούμερο ένα skill και γενικότερα οτιδήποτε διαταράσσει την ομοιόσταση της ψυχικής και πνευματικής μας υγείας είναι κάτι περισσότερο από «οκ» και οριακά βραβεύεται ΑΡΚΕΙ να είναι «για το καλό του συνόλου». Δε θα επεκταθώ, γιατί αρχίζω ήδη και φουντώνω (!).

Το «μη πράττειν»

«Η μη-πράξη δεν έχει καμία σχέση με το να είσαι νωθρός ή παθητικός. Ακριβώς το αντίθετο. Χρειάζεται μεγάλο θάρρος και ενέργεια για να καλλιεργήσει κανείς το μη-πράττειν, τόσο στην ακινησία όσο και στη δραστηριότητα», υποστηρίζει ο Αμερικανός καθηγητής ιατρικής, Jon Kabat Zinn, ο οποίος ασχολείται με την ενσυνειδητότητα και τον διαλογισμό. «Τι πηγαίνει τόσο λάθος;», σκέφτομαι. «Γιατί στους περισσότερους όλα αυτά μοιάζουν στην καλύτερη πολυτέλεια και στη χειρότερη θεωρητικές μπούρδες»;

Μήπως δεν είμαστε αρκετά γενναίοι να μείνουμε στο απόλυτο τίποτα, κάνοντας τίποτα, μιλώντας για το τίποτα με τον εαυτό μας; Και μήπως τελικά αυτό σημαίνει ότι για ακόμα μια φορά προσπαθούμε να αποδείξουμε (σε ποιον αλήθεια;) ότι «κάνουμε πολλά» άρα είμαστε «ικανοί», άρα «έχουμε αξία», άρα «μετράμε»;

Τολμάς να μην κάνεις τίποτα;

Η αξία μας δεν εξαρτάται από το βλέμμα του άλλου. Καμία φορά το «απόλυτο τίποτα» είναι το πιο σπουδαίο δώρο που μπορούμε να προσφέρουμε στον εαυτό μας. Πώς όμως μπορούμε να το κατανοήσουμε αυτό (και στη συνέχεια να το αποδεχτούμε), όταν η φωνή που επικρατεί στο κεφάλι μας έχει να κάνει περισσότερο με το πώς μας βλέπουν οι άλλοι και σχεδόν καθόλου με το πώς εμείς νιώθουμε σε ειρήνη με τον εαυτό μας;

Θυμάμαι τα λόγια μιας πνευματικής μου δασκάλας «Ο κόσμος είναι όπως μας το περιέγραψαν. Ένα σωστό μάτριξ που σκοπό έχει να μας «αξιοποιήσει» στους σκοπούς του. Όταν κατανοήσουμε πως δουλεύει το μάτριξ, τότε θα απελευθερωθούμε. Και μόνο τότε θα μπορέσουμε να γράψουμε τις δικές μας ιστορίες. Η αληθινή ζωή ξεκινά όταν καταφέρεις να σπάσεις το μάτριξ.».

Ταβάνι, αγάπη μου

Ναι, ο κόσμος είναι όπως μας τον περιγράφουν. Ναι, η πραγματικότητα βασίζεται σε προσωπικές αλήθειες και βιωματικές ιστορίες, καμία αντικειμενικότητα. Και ναι, αν το μάτριξ γίνει ένα με εσένα και εσύ με αυτό, οι πιθανότητες να απελευθερωθείς λιγοστεύουν. Υπάρχει ελπίδα όμως! Και αν θες να τη δεις, το ταβάνι ίσως βοηθήσει.

Η αναπνοή σου και εσύ. Ανάσκελα. Καμία προσδοκία, κανένα τρίτο βλέμμα, καμία πρόθεση για δράση. Ό,τι συμβαίνει, είναι ήδη αρκετό. Το ταβάνι δεν κρίνει. Το ταβάνι δεν έχει απαντήσεις (αλλά ούτε κι εσύ). Και το κυριότερο, το ταβάνι δεν κάνει ερωτήσεις. Είσαι εσύ κι εσύ. Πολλές φορές μέσα σε στιγμές απόλυτου τίποτα, μπορούν να ξεκινήσουν τα πάντα. Ακόμα και η ζωή μας.