Φαινόμενο Dunning-Kruger: Όταν η άγνοια ντύνεται σοφία

Έχεις βρεθεί ποτέ με κάποιον που πριν ολοκληρώσεις τη σκέψη σου έχει απάντηση για όλα; Που προσπαθεί να επιβάλει τη γνώμη του συνεχώς;

Μπορεί να μην έχει καταχωρηθεί ακόμη ως επίσημο λήμμα στο λεξικό, άλλα σίγουρα έχεις καταλάβει ότι πρόκειται για τον γνωστό σε όλους μας «ξερόλα».

Ο «ξερόλας» είναι πανταχού παρών

Στη δουλειά, σε κοινωνικές συγκεντρώσεις, στο οικογενειακό περιβάλλον, στην αυλή στου σχολείου. Τα επιχειρήματα που χρησιμοποιεί για να σε πείσει τις περισσότερες φορές βασίζονται σε προσωπικές εμπειρίες ή σε ιστορίες τρίτων.

Η μαμά ξερόλας στο σχολείο είναι η βασίλισσα της αυλής.

Πριν προλάβεις να πεις ότι το παιδί σου ξεκίνησε κολυμβητήριο, σε διακόπτει:

«Αααα… Το δικό μου το έστειλα από 6 μηνών baby swimming. Όχι απλό κολύμπι, ξέρεις, σε εξειδικευμένο πρόγραμμα. Τώρα κάνει ελεύθερη κατάδυση για 5 λεπτά χωρίς ανάσα».

Κι ενώ εσύ προσπαθείς να επεξεργαστείς πώς το δικό σου παιδί απλώς έμαθε να κάνει βουτιές  χωρίς πανικό εκείνη συνεχίζει ακάθεκτη:

« Αααα… εγώ είχα και δασκάλα όλο το καλοκαίρι, κάναμε ιδιαίτερα δύο ώρες την ημέρα».

Αν το παιδί σου δεν ξεκίνησε στην  Ά δημοτικού γράφοντας ολοκληρωμένες προτάσεις, τότε μάλλον έχεις αποτύχει σαν γονιός.

«Τιιι;;;  Δίνεις στο παιδί σου tablet αντί να το βάζεις να λύνει παζλ με 5.000 κομμάτια»;

Πώς περιμένεις να γίνει το παιδί θαύμα;!

Το φαινόμενο Dunning-Kruger

Όταν η συζήτηση στρέφεται σε θέματα υγείας, η κατάσταση γίνεται πιο ενδιαφέρουσα. Μην τολμήσεις να πεις ότι πήγες σε γιατρό, υπάρχει ήδη έτοιμη διάγνωση. «Τι ξέρουν οι γιατροί, πάντα υπερβάλουν και δίνουν φάρμακα. Δεν είδες τι έγινε με τα εμβόλια; Θα σου πω εγώ τι να κάνεις, που έσωσα και τον θείο μου. Βότανα από το χωριό με μέλι και θα γίνεις περδίκι, το είδα στο tik tok».

Το 1999 οι ψυχολόγοι David Dunning και Justin Kruger αναλύουν το φαινόμενο Dunning-Kruger. Άνθρωποι με περιορισμένες δεξιότητες ή γνώσεις έχουν έντονη ανάγκη να επιδεικνύουν τις γνώσεις τους, ακόμη και αν αυτές είναι περιορισμένες, χωρίς να αναγνωρίζουν τα κενά τους. Αυτός ο τρόπος σκέψης καταλήγει συχνά στην υπερβολική αυτοεκτίμηση των ικανοτήτων τους.

To βιβλίο «Applied Behavior Analysis” – John O. Cooper, Timothy E. Heron, and William L. Heward – αναλύει ότι  η συμπεριφορά διαμορφώνεται και βελτιώνεται μέσω της εμπειρίας ενώ η μάθηση προκύπτει από τη διαδικασία της δοκιμής και των λαθών. Όταν ένα άτομο κάνει λάθος, το αποτέλεσμα του λάθους του μπορεί να το οδηγήσει σε αναπροσαρμογή της συμπεριφοράς του, ώστε να μην το επαναλάβει.

Κι αν αμφισβητήσουμε τον ξερόλα;

Αν ο ξερόλας εκτεθεί ανεπανόρθωτα και νιώσει αμφισβήτηση από άλλους ίσως υπάρχει μια πιθανότητα να αναγνωρίσει τις αδυναμίες του.

Η αντιμετώπισή του απαιτεί προσοχή, υπομονή και στρατηγική. Με ψυχραιμία και λογικά επιχειρήματα, ίσως να τον βοηθήσεις να ξανασκεφτεί την άποψή του.

Σε αυτές τις περιπτώσεις, το χιούμορ είναι το πιο δυνατό σου όπλο. Χρησιμοποίησε την ευκαιρία για να το διασκεδάσεις αρκεί να μη γίνεις προσβλητικός. Μερικές φορές ο μόνος τρόπος να κερδίσεις έναν ξερόλα είναι απλά να τον αφήσεις να πιστεύει ότι «κέρδισε».

Να θυμάσαι: Η υπομονή είναι αρετή… ειδικά όταν μιλάς με κάποιον που «τα ξέρει όλα».