Ladies Mercury: Το πρώτο γυναικείο περιοδικό

Σήμερα ας πούμε ότι έχει γενέθλια ο προκάτοχός μας, το πρώτο γυναικείο περιοδικό που εκδόθηκε ποτέ, και δεν μπορούμε παρά να ρίξουμε τους προβολείς εκεί. Πριν από 328 χρόνια, δηλαδή το 1693, εμφανίστηκε στο Λονδίνο το πρώτο έντυπο φύλλο για γυναίκες από τον εκδότη και συγγραφέα John Dunton. Το κίνητρό του, βέβαια, δεν ήταν ανιδιοτελές, ούτε θέλησε να υμνήσει ξαφνικά τα δικαιώματα της γυναίκας, αλλά με τον τρόπο του πρωτοπόρησε και έδωσε στις γυναίκες την δικής του φωνή.

Ο John Dunton δημοσίευσε ήδη το «Athenian Mercury», το πρώτο μεγάλο περιοδικό σε Αγγλία και Σκωτία που ασχολήθηκε με μια ποικιλία θεμάτων όπως η επιστήμη, η θρησκεία, η αγάπη, ο γάμος και το σεξ, ενώ ενθάρρυνε τους αναγνώστες του να στέλνουν γράμματα με θέματα που τους απασχολούν.

Λόγω της δημοτικότητας που είχε το περιοδικό στις γυναίκες, και κυρίως σε θέματα όπως ο γάμος και ο έρωτας, ο Dunton αποφάσισε να αφιερώσει στο γυναικείο κοινό του μια ξεχωριστή έκδοση: το «Ladies Mercury». Μάλιστα, στην εβδομαδιαία έκδοση του αμιγώς γυναικείου περιοδικού, συμπεριέλαβε μια στήλη συμβουλών με την υπόσχεση να απαντάει «στις πιο ωραίες και περίεργες ερωτήσεις για την αγάπη, το γάμο, τη μόδα, το σεξ και το χιούμορ του γυναικείου φύλου, είτε ήταν παρθένες, παντρεμένες ή χήρες».

Αποτελούνταν από ένα φύλλο, τυπωμένο κι από τις δυο μεριές, και δημοσιεύτηκε για τέσσερις εβδομάδες. Το πρώτο τεύχος εκδόθηκε στις 27 Φεβρουαρίου και το τελευταίο στις 17 Μαρτίου 1693.

Έκτοτε, έγιναν αρκετές προσπάθειες για την έκδοση γυναικείων περιοδικών σε Ευρώπη και Αμερική. Με εξαίρεση τη Γαλλία που γύρω στο 1750 τόλμησε να αγγίξει (χωρίς επιτυχία) πιο προοδευτικά γυναικεία θέματα, τα περισσότερα έγραφαν άρθρα για τη μόδα, ερωτικές συμβουλές και διηγήματα. Βέβαια, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως όλες οι προσπάθειες έγιναν σε μία εποχή που η γυναίκα δεν είχε πολλά δικαιώματα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα της εποχής ήταν η απόφαση ενός δικαστή από το Τενεσί που, το 1850, όρισε πως οι γυναίκες δεν μπορούσαν να έχουν δική τους περιουσία με το επιχείρημα ότι ο παντρεμένες δεν έχουν ανεξάρτητο πνεύμα. Ωστόσο, αυτή η δήλωση πυροδότησε την Αμέλια Μπλούμερ, που κυκλοφορούσε ήδη το περιοδικό The Lily, να γράψει μερικά εκρηκτικά άρθρα για τα δικαιώματα της γυναίκας.

Από το 1880 και μετά, η εικόνα των γυναικείων περιοδικών άλλαξε οριστικά και εμφανίστηκαν εκδόσεις όπως το Ladies Home Journal που ασχολήθηκε με κοινωνικοπολιτικά θέματα, το McCall’s (1897-1957), το Pictorial Review (1899-1939) και η περίφημη Vogue.

Όσο για την Ελλάδα, δεν κάθισε με σταυρωμένα χέρια. Το 1870, η Αμαλία Κτενά εκδίδει την «Εφημερίς», με την οποία ενημέρωνε τις αναγνωστριές της για τις γυναικείες κινητοποιήσεις στις Η.Π.Α. ενάντια στον πόλεμο.

Το 1867 εμφανίστηκε «Η Θάλεια», ένα μηνιαίο περιοδικό, που εξέδιδε στην Αθήνα η Πηνελόπη Λαζαρίδου. Τα άρθρα του περιοδικού ήταν ανυπόγραφα και μιλούσαν για τον προορισμός της γυναίκας, τη θέση της στην οικογένεια, το δικαίωμά της στην μόρφωση και την ισότητα των δύο φύλων.

Το 1887 εμφανίζεται το καλύτερο γυναικείο περιοδικό που είχε γραφτεί μέχρι εκείνη την εποχή, «Η Εφημερίς των Κυριών», από την φεμινίστρια και πρωτοπόρο στον κοινωνικό αγώνα για τις γυναίκες Καλλιρρόη Παρρέν. Οι αναγνώστριες, οι οποίες έφτανα τις 5.000, ήταν παθιασμένες με την συγκεκριμένη έκδοση, η οποία κράτησε για αρκετά χρόνια.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει πολύ από τότε. Τα γυναικεία περιοδικά, που πλέον έχουν μάλλον αντικατασταθεί από blogs και ηλεκτρονικές εφημερίδες, κατάφεραν με τα χρόνια να σπάσουν πολλά ταμπού που αφορούν τις γυναίκες και τα δικαιώματά τους. Ωστόσο, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως η γυναίκα δεν έχει δικαίωμα μόνο στον οργασμό ή στα ρούχα που θα επιλέξει να φοράει, αλλά σε διακρίσεις, επιτεύγματα και, το πιο σημαντικό, σε έναν ασφαλή κόσμο που θα μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερη χωρίς να φοβάται ότι κάποιος θα της επιτεθεί με οποιοδήποτε τρόπο.