Όταν η απόφαση οδηγεί σε παράλυση, ακολούθησε το παράδειγμα του Steve Jobs

Αγαπητή μου φίλη, είτε είσαι στέλεχος είτε ξεκίνησες τώρα την επαγγελματική σου πορεία, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα πρέπει να πάρεις μια σειρά από αποφάσεις –μικρές και μεγάλες– τόσο για την ζωή σου όσο και την σταδιοδρομία σου.

Η καθημερινότητα μας βασίζεται σε ένα σύνολο αποφάσεων: από απλές, όπως το τί θα φάμε για πρωινό, μέχρι σημαντικές όπως το αν θα αποδεχτούμε μια θέση εργασίας. Αν, λοιπόν, οι παρακάτω προβληματισμοί σε απασχολούν τον τελευταίο καιρό, τότε το άρθρο αυτό είναι για σένα:

• Οι γύρω μου ενοχλούνται με το πόσο αναποφάσιστη είμαι.
• Παλιότερα, έπαιρνα γρήγορα αποφάσεις αλλά τώρα φοβάμαι να επιλέξω ακόμα και τί θα βάλω για να πάω στην δουλειά.
• Χάνω πολλές ευκαιρίες επειδή δεν μπορώ να είμαι στο παρόν και να πάρω μια απόφαση.

Η Παράλυση της Επιλογής

Αν λοιπόν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό οι παραπάνω εκφράσεις σε περιγράφουν, μπορεί να βιώνεις το φαινόμενο της «Παράλυσης της Επιλογής», μιας κατάστασης που προκύπτει από την αδυναμία του ατόμου να αναλύσει μια πληθώρα από επιλογές και εν τέλει το οδηγεί να παγώνει μπροστά στην προοπτική μιας απόφασης. Η χρόνια δυσκολία να διαχειριστεί επιλογές καταλήγει σε ευρύτερη αποδυνάμωση της ικανότητας λήψης αποφάσεων.

Είναι λογικό στην αφθονία των πληροφορίων και των επιλογών που παρέχει ο σύγχρονος τρόπος ζωής, να δυσκολευόμαστε να καταλήξουμε στην καλύτερη επιλογή. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι φτιαγμένος ώστε να μπορεί να αναλύει αναρίθμητες επιλογές και να παίρνει άπειρες αποφάσεις. Η επεξεργαστική μας δυνατότητα είναι πεπερασμένη.

Κάθε απόφαση, μικρή ή μεγάλη, προσθέτει στο γνωστικό φορτίο του εγκεφάλου μας. Αν το φορτίο αυτό, είναι παραπάνω από όσο μπορούμε να διαχειριστούμε, τότε η ικανότητα μας για λήψη αποφάσεων αρχίζει και αποδυναμώνεται – φαινόμενο το οποίο αναφέρεται και ως κόπωση λήψης αποφάσεων.

Γι’ αυτό και πολλοί γνωστοί επιχειρηματίες, αναγνωρίζοντας τον περιορισμό στον αριθμό των αποφάσεων που μπορούν να πάρουν, αποφασίζουν να αυτοματοποίησουν συγκεκριμένες κατηγορίες αποφάσεων (πχ. Ο Steve Jobs επέλεγε να φοράει πάντα το ίδιο ώστε να γλιτώνει χρόνο και ενέργεια από την καθημερινή επιλογή ρούχων).

Πώς να βγεις από την Παράλυση;

Αν αναγνώρισες ότι η παράλυση έρχεται, επειδή πρέπει να πάρεις πολλές διαφορετικές αποφάσεις μέσα στην μέρα, τότε όπως και ο Steve Jobs, ήρθε η στιγμή να αυτοματοποιήσεις όσο πιο πολλές μπορείς.

Για παράδειγμα, αν βλέπεις ότι δυσκολεύεσαι να χτίσεις μια πρωινή ρουτίνα, αυτοματοποίησε το πρωινό που θα τρως κάθε πρωί ή τα βήματα που θα κάνεις από την στιγμή που θα ξυπνήσεις μέχρι να πας στην δουλειά. Αν ξυπνάς και πρέπει να αποφασίσεις εκείνη την στιγμή τί θα κάνεις, το πιο πιθανό είναι ότι τελικά δεν θα έχεις ένα παραγωγικό ή ευχάριστο πρωινό, αντιθέτως μπορεί να αργήσεις για να προλάβεις όσα θα ήθελες να κάνεις. Και αυτό ισχύει σχεδόν για οποιαδήποτε ρουτίνα θες να χτίσεις.

Το δεύτερο σημείο που πρέπει να προσέξεις είναι όταν έρχεσαι αντιμέτωπη με μια δύσκολη απόφαση, να ευθυγραμμίσεις την απόφαση σου με τις εσωτερικές σου αξίες. Η ευθυγράμμιση με το «εγώ» σου ουσιαστικά συνδέει την ικανότητα σου να ξέρεις τι αναμένεται από σένα σε μια συνθήκη και την αίσθηση του τί είναι «σωστό» σε μια πιεστική κατάσταση.

Αυτό θα σε ωφελήσει ειδικά σε περιπτώσεις που πρέπει να πάρεις μια λιγότερο ευχάριστη απόφαση στο παρόν, η οποία όμως θα σε ωφελήσει στο μέλλον. Για παράδειγμα,  ίσως είναι πιο ευχάριστο να κάτσεις να δείς Netflix στον καναπέ με μια σακούλα πατατάκια, αλλά αν ο σκοπός σου είναι να χτίσεις πιο υγιείνες συνήθειες, ίσως να πρέπει να πας γυμναστήριο και να φας μια σαλάτα.

Μην αργείς να πάρεις μια απόφαση

Η παράλυση μπορεί να πυροδοτήσει τις τάσεις αναβλητικότητας σου, καθώς όταν αισθανόμαστε έλλειψη αυτοπεποίθησης κατά τη λήψη μιας απόφασης, συχνά αναβάλλουμε εντελώς τη απόφαση. Με άλλα λόγια όσο πιο πολύ αναβάλεις μια απόφαση, τόσο πιο απίθανο είναι εν τέλει να την πάρεις (αυτό ισχύει για το γνωστό «από Δευτέρα δίαιτα»).

Είναι καλύτερα να πάρεις μια σημαντική απόφαση ακόμα και αν δεν νιώθεις εμπιστοσύνη στις δυνάμεις σου ή πλήρως ικανή να φέρεις εις πέρας την απόφαση σου. Η δράση και όχι η σκέψη προβλέπουν άλλωστε την επιτυχία ή αποτυχία σε οποιοδήποτε εγχείρημα!