Αυτοαποτελεσματικότητα: Η υπερδύναμη που θα σε φέρει πιο κοντά στα όνειρα σου

Αν έχεις παρακολουθήσει το σίριαλ “Ted Lasso” θα θυμάσαι την επιγραφή Believe που στήνει ο συμπαθέστατος προπονητής Ted, με το που εμφανίζεται στα αποδυτήρια της νέας τους ομάδας.

Πίστεψε. Σε τι; Μα σε αυτό που πιστεύουν οι ήρωες αλλά και οι πρωταθλητές: στην δύναμη σου να καταφέρεις τους στόχους σου. Κόντρα στις συνθήκες εάν χρειαστεί. Και αυτός είναι με κάθε ακρίβεια ο ορισμός της αυτοαπoτελεσματικότητας, για την οποία θα μιλήσουμε σήμερα.

Η αυτοποτελεσματικότητα (self-efficacy) είναι όρος που εισήγαγε ο διακεκριμένος ψυχολόγος Albert Bandura για να περιγράψει την πίστη του ατόμου στις ικανότητες του να οργανώσει και να ολοκληρώσει όλες αυτές τις δράσεις που απαιτούνται για να επιτύχει τους στόχους του.

Ακούγεται θεωρητικό το ξέρω

Στην πραγματικότητα κάθε φορά που νιώθουμε πως έχουμε κολλήσει σε μια κατάσταση, η αυτοαποτελεσματικότητα είναι αυτή ακριβώς η αρετή που θα μπορούσε να μας απελευθερώσει.

Γιατί είναι αλήθεια πως δεν υπάρχει τίποτα πιο τραυματικό για έναν άνθρωπο από το να αδυνατεί να πετύχει αυτό που πραγματικά επιθυμεί.

Έχεις αισθανθεί ποτέ αβοήθητος;

Σου έχει τύχει να δοκιμάσεις να πετύχεις κάτι δυο ή τρεις φορές και να εγκαταλείψεις την προσπάθεια;

Αναλογίσου εκείνη την εμπειρία: τί σκεφτόσουν, πώς αισθανόσουν; Και σήμερα; Τι σε εμποδίζει να δοκιμάσεις ξανά;

Στην πραγματικότητα το να αισθάνεσαι αβοήθητος όταν κάτι σε δυσκολεύει μαθαίνεται ακριβώς όπως μαθαίνεται και η αυτοποτελεσματικότητα. Το μόνο που εγγυάται την αποτυχία είναι το να μην προσπαθήσεις. Συχνά όμως εμείς οι άνθρωποι κάνουμε όνειρα για τα οποία δεν κάνουμε τίποτα. Και γιατί;

Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Dr. Rick Hanson ο οποίος μίλησε για την αυτοποτελεσματικότητα σε ένα από τα τελευταία του podcast (Being Well Podcast), η τάση μας να τα παρατάμε μετά από μερικές αποτυχίες πιθανόν να πρόκειται για μηχανισμό επιβίωσης.

Δεν απέχουμε άλλωστε και τόσο από τον παππού Νεάντερταλ για τον οποίο η υποχώρηση ήταν συχνά σωτήρια.

Ένας άλλος λόγος είναι η φυσική ροπή του ανθρώπου να αποφεύγει την αλλαγή κάτι που θα μπορούσες να εξερευνήσεις περισσότερο σε μια συνεδρία Coaching (Ανοσία στην Αλλαγή).

Τέλος η απραξία συνεπάγεται και την απουσία ευθύνης. Και αν ψάξεις μέσα σου, η αλήθεια είναι πως κάτι κερδίζεις εκεί που μένεις κολλημένος.

Όλα αυτά όμως έρχονται με πολύ μεγάλο κόστος: τα όνειρα μας

Τί κάνει λοιπόν ξεχωριστό έναν άνθρωπο που δεν τα παρατά ποτέ; Η ανοικτή νοοτροπία, η οποία είναι μια έννοια πολύ κοντινή στην αυτοποτελεσματικότητα μιας και επίσης περιέχει την δύναμη της πίστης.

• Ανοικτή νοοτροπία (Growth Mindset) είναι η πίστη ότι είναι δυνατόν να αλλάξεις τον εαυτό σου.
• Aυτοποτελεσματικότητα είναι η πίστη ότι μπορείς να επηρεάσεις το περιβάλλον σου και να επιφέρεις την αλλαγή.

Και αν τυχόν σκέφτεσαι αυτή την στιγμή, πως το να πιστεύεις στον εαυτό σου είναι ένα χάρισμα που πιθανώς δεν έχεις, αυτό που ήρθα να σου πω σήμερα (σαν γνήσια Coach), είναι πως η αυτοποτελεσματικότητα είναι μια ψυχική δύναμη που αυξάνεται με την προσπάθεια.

Παραθέτω λοιπόν τις συμβουλές του Dr Rick Hansen για το πως μπορείς να αυξήσεις την δική σου

• Αναγνώρισε ποιες καταστάσεις ή παράγοντες πραγματικά δεν μπορείς να ελέγξεις και απελευθερώσου από την ευθύνη για αυτό. Χάνεις ενέργεια.
• Κάνε μια ειλικρινή αναδρομή. Πότε επέδειξες αυτοποτελεσματικότητα στην ζωή σου; Και πότε ένιωσες αβοήθητος; Τί σε ενίσχυσε; Και τί σε αποδυνάμωσε;
• Πρόσφερε αγάπη στα μέρη σου που έχουν ταλαιπωρηθεί όταν αισθάνθηκες πως σου ήταν αδύνατον να αλλάξεις κάτι. Η συμπόνοια προς τον εαυτό είναι βασική.
• Βρες ευκαιρίες στην καθημερινότητα να επιδείξεις αυτοποτελεσματικότητα. Κατέγραψε τις μικρές σου νίκες. Γιόρτασε τις. Δες τον εαυτό σου να αλλάζει.
• Παρατήρησε τις περιοριστικές πεποιθήσεις σου και κάθε μέρα μετακίνησε τις λίγο, ανοίγοντας χώρο. Γιατί αυτές είναι τα κάγκελα του κλουβιού που δεν χωράει τα όνειρα σου.

Και μην απογοητεύεσαι. Ποτέ.

Όλοι είμαστε μαζί στην προσπάθεια αυτή, να αγγίξουμε τα όνειρα μας.

Και η επιτυχία όπως διδάσκει ο αγαπημένος σοφός Deepak Chopra, πηγάζει πάντα από μέσα μας και δεν εξαρτάται από κανέναν εξωτερικό παράγοντα.

Believe.