Τελικά η ψυχική ανθεκτικότητα είναι έμφυτη ή επίκτητη;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εξηγήσουμε τι είναι η ψυχική ανθεκτικότητα

Σύμφωνα με την Gina O’Connell Higgins, στο βιβλίο της «Resilient Adults: Overcoming a Cruel Past», η ψυχική ανθεκτικότητα είναι μια διαδικασία εξέλιξης και αυτο-διόρθωσης.

Κατά τον Glenn E. Richardson, η ψυχική ανθεκτικότητα είναι η διαδικασία χειρισμού αποδιοργανωτικών, στρεσογόνων ή προκλητικών γεγονότων στη ζωή, με ένα τρόπο που να παρέχει στο άτομο πρόσθετες δεξιότητες προστασίας και διαχείρισης από ότι είχε πριν από αυτό το αποδιοργανωτικό γεγονός.

Σύμφωνα με τους Cicchetti & Becker, 2000 – Luthar, 2006, ψυχικά ανθεκτικοί θεωρούνται οι άνθρωποι όταν:

Καταφέρνουν να ανακάμψουν από τα τραυματικά γεγονότα άλλα και να βγουν πιο δυνατοί.
Προσαρμόζονται επιτυχώς στις δυσκολίες της ζωής και ταυτόχρονα επανέρχονται στην προηγούμενη κατάσταση.

Στον κόσμο της θετικής ψυχολογίας ανθεκτικότητα σημαίνει εσωτερική δύναμη

Η ψυχική ανθεκτικότητα εξαρτάται από την οπτική που θα δούμε τα γεγονότα και από το νόημα που θα δώσουμε στα γεγονότα που έρχονται να ταράξουν την ζώνη άνεσής μας.

Η Elizabeth Kubler-Ross, Ελβετίδα ψυχίατρος, στο βιβλίο της «On Death and Dying» αναφέρει ότι ο άνθρωπος ωριμάζει όταν ζει κάτω από αντίξοες συνθήκες και αντέχει τον πόνο ως ένα δώρο που έχει ένα συγκεκριμένο σκοπό.

Ο σκοπός αυτός είναι να καταφέρει να ξεπεράσει την αντιξοότητα και να βρει τη λύση και την πρόοδο για την εξέλιξή του.

Τελικά η ανθεκτικότητα είναι έμφυτη ή επίκτητη;

Aναπτύσσεται και καλλιεργείται ή είναι ένα χάρισμα που κάποιος ή το έχει ή δεν το έχει;

Η ανθεκτικότητα λοιπόν, είναι μια δυναμική διαδικασία η οποία καλλιεργείται και αναπτύσσεται με πολλούς τρόπους.

Δεν αποτελεί σταθερό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας το οποίο παραμένει στάσιμο για μια ζωή.

Αναπτύσσοντας την ψυχική ανθεκτικότητα, σύμφωνα με τον (Obeidavi et al., 2018),το άτομο μπορεί να διαχειριστεί καλύτερα στρεσογόνες καταστάσεις και αντίξοες συνθήκες και να βελτιώσει τη συνολική ποιότητα της ζωής του.

Η ψυχική ανθεκτικότητα αναπτύσσεται ακριβώς όπως αναπτύσσονται και ο «μύες »ενός ατόμου ο οποίος γυμνάζεται στο γυμναστήριο.

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου σώματος είναι η προσαρμοστικότητα του

Αυτό ακριβώς ισχύει και για τους μύες. Σηκώνοντας βάρη στο γυμναστήριο, ο μυϊκός ιστός έχει την ικανότητα να αναπτύσσεται, παρόλο που ο καθένας από εμάς χτίζει τους μύες του με διαφορετικό τρόπο και με τον δικό του ρυθμό.

Μέσω της προπόνησης για ενδυνάμωση, προκαλούμε την ανάγκη του σώματος να προσαρμοστεί σε μία νέα συνθήκη, γεγονός που οδηγεί σε υπερτροφία των μυών.

Ο μυϊκός πόνος είναι μια συνέπεια της προπόνησης που ακολουθεί

Μετά τον πόνο, έρχεται η ανάπτυξη και ο σχηματισμός των μυών που συνοδεύεται με την ικανοποίηση της προόδου και της εξέλιξης.

Η ψυχική ανθεκτικότητα λειτουργεί ακριβώς με ίδιο τον τρόπο. Όταν κάποιος εξασκεί την ανθεκτικότητα, είναι σαν να γυμνάζει τον «μύ της ανθεκτικότητάς» του, δυναμώνοντάς την κάθε μέρα.

Με ποιες τεχνικές λοιπόν θα μπορούσε κάποιος να βελτιώσει την ανθεκτικότητά του βελτιώνοντας έτσι την ποιότητα ζωής του;

Με τη δημιουργία υποστηρικτικών σχέσεων

Δημιουργήστε και διατηρήστε υποστηρικτικές σχέσεις με φίλους και μέλη της οικογένειας. Σε περιόδους έντονης δυσκολίας, τα άτομα μπορούν να βασιστούν σε αυτές τις ισχυρές σχέσεις για βοήθεια και κοινωνική υποστήριξη.

Με την προσπάθεια να δείτε την αισιόδοξη πλευρά των γεγονότων

Οι ανθεκτικοί άνθρωποι είναι αισιόδοξοι. Αναγνωρίζουν τις δυσκολίες, αλλά δίνουν μεγαλύτερη προσοχή στις θετικές πτυχές.

Η αντίληψη ότι τα αρνητικά γεγονότα είναι προσωρινά και μπορούν να αλλάξουν προς το καλύτερο, είναι η οπτική που έχουν οι ψυχικά ανθεκτικοί άνθρωποι.

Όταν αντιμετωπίζετε μια δυσκολία και αισθάνεστε απογοητευμένοι για αυτό, σκεφτείτε έναν πιο αισιόδοξο τρόπο να ερμηνεύσετε την κατάσταση, καθώς ο τρόπος αυτός θα επηρεάσει το πώς αισθάνεστε.

Όπως είπε και ο Επίκτητος: «Δεν είναι τα πράγματα που ταράζουν τους ανθρώπους αλλά η γνώμη που έχουν οι άνθρωποι για τα πράγματα».

Με την προσπάθεια ανάπτυξης υγιούς αυτοεκτίμησης

Η θετική αυτοεικόνα και η αυτοπεποίθηση βοηθούν να διαχειριστείτε τις δυσκολίες και να αυξήσετε το επίπεδο ελέγχου που έχετε στη ζωή σας.

Όταν αντιμετωπίζετε μια κρίση, προσπαθήστε να δείτε τον εαυτό σας ως νικητή που ξεπέρασε αυτήν την κρίση και όχι ως θύμα που την υπέστη. Ακόμα και στην χειρότερη κατάσταση προσπαθήστε να μείνετε συγκεντρωμένοι σε ένα τουλάχιστον θετικό αποτέλεσμα.

Με την αναζήτηση νοήματος και σκοπού

Τα ανθεκτικά άτομα ξεπερνούν τις αντιξοότητες επειδή συχνά καταφέρνουν και βρίσκουν νόημα ακόμα και σε αυτές. Επενδύστε χρόνο και ενέργεια σε κάτι (όσο μικρό κι αν είναι) που σας δίνει την αίσθηση του νοήματος και του σκοπού.

Με τη διαχείριση έντονων συναισθημάτων

Όταν βιώνουμε αντιξοότητες, είναι φυσιολογικό να έχουμε αρνητικές σκέψεις και να νιώθουμε έντονα αρνητικά συναισθήματα όπως άγχος, απογοήτευση, θυμό, αδυναμία και αίσθημα αβεβαιότητας. Το κλειδί είναι να διαχειρίζεστε αποτελεσματικά αυτά τα συναισθήματα, ώστε να μην σας κατακλύζουν.

Μείνετε ήρεμοι και μην αφήσετε τα αρνητικά σας συναισθήματα να σας εμποδίσουν να τα αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά. Ένας τρόπος είναι να κάνετε ένα διάλειμμα και να πάρετε μερικές βαθιές ανάσες πριν κάνετε ή πείτε οτιδήποτε.