Ο «φασισμός» των δώρων

Κωδικό όνομα: Χριστούγεννα.

Ειδική αποστολή: Δώρα.

Ας ξεκινήσουμε για αρχή με τις αντικειμενικές αλήθειες περί γιορτών και δώρων. Είναι αρχικά προνόμιο. Όμορφη κίνηση, ένα ωραίο αλισβερίσι που προκαλεί ευφορία. Καλά μέχρι εδώ; Πάντα καλά. Τι γίνεται όταν τα δώρα από χαρά αρχίζουν να προκαλούν δυσφορία;

Θα εξηγηθώ αμέσως. Ας πάρουμε για παράδειγμα οποιαδήποτε μεγάλη εορταστική περίσταση. Γενέθλια, Χριστούγεννα, γέννα, γάμο και τα συναφή. Ας αφήσουμε εκτός τα δώρα του “πρέπει“, έτσι κι αλλιώς δεν πρέπει να γίνονται καν. Μας ενδιαφέρουν τα δώρα που θα γίνουν από αγάπη, ενθουσιασμό, δοτικότητα, χαρά.

Πότε η δοτικότητα γίνεται τοξική

Μα γίνεται, θα μου πεις, κάτι τόσο όμορφο να γίνει κύμα που θα πνίξει τον άλλο; Γίνεται. Όταν η δοτικότητα συνδέεται με τραύμα, γίνεται. Είσαι δοτικός γιατί θέλεις να προσφέρεις με ουσία και αγάπη ή (παρα)είσαι δοτικός γιατί κάπως κάποτε έμαθες πως με το να (παρα)δίνεις *κάποιος* θα σε αποδεχθεί; Όταν δεν σταματάς να δίνεις, δεν σημαίνει πως αγαπάς πάρα πολύ κάποιον. Σημαίνει πως έχει χαλάσει η βάνα σου και θέλει σφίξιμο γιατί θα πλημμυρίσουμε.

Γιατί έχουμε την ανάγκη να “μπουκώσουμε” τους άλλους με αχρείαστα πολλές φορές δώρα, ή δώρα στην κατηγορία “το είδα και δεν γινόταν να μη το πάρω“. Μια χαρά γινόταν, αν σκεφτόμασταν για λίγο πριν υποκείψουμε στην ανάγκη για υπερκαταναλωτισμό. Αν σκεφτόμασταν, επίσης, τον παραλήπτη του δώρου. Το χρειάζεται; Το θέλει; Θα του αρέσει; Έχει χώρο να το βάλει;

Τελικά κάνουμε δώρα για τους άλλους ή για εμάς;

Η δική μας ανάγκη για να προσφέρουμε και να νιώσουμε καλά, νικάει την ουσιαστική ανάγκη που κρύβεται πίσω από ένα δώρο και αυτή είναι να προσφέρουμε κάτι για τον άλλο.

Άσε το άλλο. Βλέπω κάτι που αρέσει ΣΕ ΜΕΝΑ και το παίρνω ΓΙΑ ΣΕΝΑ. Βρες το λάθος. Γιατί επιβάλλουμε με το ζόρι το δικό μας γούστο σε κάτι που αφορά καθαρά έναν άλλο άνθρωπο με διαφορετικό γούστο; “Άμα δε σου αρέσει μπορείς να το αλλάξεις”. Εσένα περίμεναν οι κάρτες αλλαγής για να αποκτήσουν λόγο ύπαρξης! Κάποιοι άνθρωποι δεν νιώθουν άνετα να αλλάζουν δώρα. Σε κάποιους άλλους είναι δύσκολο. Δεν έχει σημασία αν κατανοούμε το γιατί, χρειάζεται απλώς να αποδεχθούμε αυτήν την πραγματικότητα.

Οδηγός για ανταλλαγή δώρων

Περίσταση που προκαλεί χαρά μεγάλη και δημιουργεί γαργαλιστική επιθυμία για αγορά δώρου.

Βήμα πρώτο: Λαμβάνουμε υπόψη μας αν ο παραλήπτης έχει ζητήσει πολύ συγκεκριμένα να ΜΗΝ γίνει αγορά δώρου. Κάποιο λόγο θα ‘χει, δεν είναι παράξενος. Αν ωστόσο η δική μας ανάγκη υπερβαίνει την επιθυμία του, επιλέγουμε κάτι συμβολικό και ουσιαστικό, όχι απαραίτητα υλικό.

Βήμα δεύτερο: Ρωτάμε αν χρειάζεται κάτι και τι μπορεί να είναι αυτό. Ας απενοχοποιήσουμε λίγο όλοι μας τα δώρα-έκπληξη, γιατί μπορεί η έκπληξη να καταλήξει αρνητική. Όταν ο άλλος θέλει κάτι συγκεκριμένο, η χαρά που θα πάρει από αυτό το δώρο θα είναι πολλαπλή χρησιμοποιώντας το δώρο του με χαρά.

Βήμα τρίτο: Σκεφτόμαστε αν αυτό που θέλουμε να πάρουμε είναι στο γούστο του παραλήπτη. Όχι αν αρέσει σε εμάς. Αν η κόκκινη ζακέτα που βλέπεις και σου αρέσει τόσο που θες να πάρεις και για σένα μια, προορίζεται για άνθρωπο που φοράει μόνο μαύρα, άντε και ένα σκούρο γκρι στα μεγάλα κέφια, μάντεψε την κατάληξη…

Βήμα τέταρτο: Απορρίπτουμε το σκεπτικό της κάρτας αλλαγής, γιατί είναι μια καλή δικαιολογία αφενός να κάνουμε δώρο για να καταπραΰνουμε την κοινωνική επιτακτικότητα της προσφοράς, και αφετέρου να μη μπούμε στη διαδικασία να σκεφτούμε ουσιαστικά τα παραπάνω βήματα.

Άδεια χέρια και γεμάτη καρδιά

Είναι αυτό που λέω πάντα στους δικούς μου ανθρώπους. Δεν με νοιάζει να φέρνεις κάτι κάθε φορά που έρχεσαι να με δεις. Εσένα θέλω, όχι τα δώρα σου. Δεν με ενδιαφέρει αν θα έρθεις με άδεια χέρια από δώρα, αρκεί να έρθεις με γεμάτη καρδιά από αγάπη. Με καλή αφορμή τα Χριστούγεννα, ας σκεφτούμε λίγο διαφορετικά και ας δώσουμε ένα άλλο νόημα στη δοτικότητα και την προσφορά. Ας κάνουμε δώρα καρδιάς, και όχι δώρα αγοράς…