«Το οκτάωρο πέθανε, ζήτω το οκτάωρο»

Αγαπητή μου φίλη, διδάσκω εδώ και αρκετά χρόνια το μάθημα της Διοίκησης Ανθρώπινου Παράγοντα στην Ναυτιλία σε μεταπτυχιακούς φοιτητές και πάντα ξεκινάω το μάθημα εξηγώντας την ιστορική πορεία του HR και την εξέλιξη του σ’ αυτό που γνωρίζουμε σήμερα.

Αναπόφευκτα, το μάθημα ξεκινάει κάπου στην Βιομηχανική Επανάσταση και στον Φράνσις Τέιλορ. Και αν δεν το ήξερες, η ιδέα του εργασιακού οκταώρου γεννήθηκε κάπου εκεί, ως ένα μέτρο να μειωθούν οι εξαντλητικές εργατικές ώρες της χειρονακτικής εργασίας που επιτελούσαν οι εργάτες των εργοστασιών.

Η εισαγωγή του οκταώρου τότε ήταν μια ρηξικέλευθη ιδέα

…που μάλλον δεν έχει πολλή σχέση με τις εργασιακές συνθήκες σήμερα.

Αρχικά το οκτάωρο προϋπέθεται ότι υπάρχει κάποιος στο σπίτι που φροντίζει όλες τις οικιακές δουλειές, τα παιδιά και τα σκυλιά, καθώς την εποχή εκείνη οι περισσότερες γυναίκες δεν εργαζόντουσαν.

Επιπλέον, οι περισσότερες δουλειές ήταν χειρονακτικής και επαναλαμβανόμενης φύσης, τις οποίες μπορούσε να κάνει κάποιος μόνο στην φυσική τοποθεσία που έπρεπε να παραχθεί το έργο. Τα χρόνια πέρασαν και εμείς καλούμαστε όπως και οι πρόγονοι μας να εργαζόμαστε τα ίδια συνεχή χρονικά διαστήματα – πολλές φορές χωρίς διάλειμμα.

Το αυστηρό μοντέλο του 9-5 φαίνεται ότι πλέον δεν καταφέρνει να ικανοποιήσει τις ποίκιλες ευθύνες και φιλοδοξίες του σύγχρονου εργαζόμενου.

Γυναίκα και «παραδοσιακό οκτάωρο»

Για εμάς τις γυναίκες, το παραδοσιακό οκτάωρο μπορεί να αποτελέσει σημαντικό εμπόδιο στην επίτευξη ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Καθώς η δυναμική των νοικοκυριών συνεχίζει να εξελίσσεται, καλούμαστε να αναλάβουμε πολλαπλούς ρόλους: να είσαι καλή μητέρα, καλή σύντροφος, καλή εργαζόμενη, επιτυχημένη επαγγελματίας, να φροντίζεις τα μέλη της οικογένειας που έχουν ανάγκη, να διατηρείσαι στα πρότυπα της σύγχρονης ομορφιάς, να είσαι ενεργή στην μικροκοινότητα σου και η λίστα συνεχίζεται. Αν ο χρόνος δεν σου φτάνει για όλα αυτά, ίσως σου φταίει ο άκαμπτος περιορισμός ενός σταθερού προγράμματος εργασίας.

Η λύση μπορεί να είναι η υιοθέτηση μιας πιο ευέλικτης προσέγγισης στο ωράριο εργασίας που να επιτρέπει στις εργαζόμενες να δημιουργήσουν ένα χρονοδιάγραμμα που να ευθυγραμμίζεται με τις μοναδικές τους συνθήκες, προωθώντας μια πιο υγιή ενοποίηση της επαγγελματικής και της προσωπικής ζωής. Αυτό δεν είναι μια ουτοπική προσέγγιση, αντιθέτως η τεχνολογία έχει αναδιοαμορφώσει τη φύση της εργασίας, καθιστώντας για πολλά επαγγέλματα την φυσική παρουσία λιγότερο απαραίτητη.

Το μέλλον της εργασίας δεν δεσμεύεται από το ρολόι και το γραφείο

Δυστυχώς, το 2023 ακούσαμε ένα κύμα επιστροφής στα μοντέλα της εργασίας με πλήρη φυσική παρουσία. Δεν μπορούμε όμως εν έτει 2024 όπου έχουμε φτάσει να μιλάμε για τεχνητή νοημοσύνη να συνεχίζουμε να πιστεύουμε ότι ο αριθμός των ωρών που αφιερώνονται στο γραφείο ισοδυναμεί με αποτελεσματικότητα και αφοσίωση. Ούτε μπορούμε να μιλάμε για πρακτικές συμπερίληψης και ισότητας στην εργασία και μέσω του 8ώρου να διαιωνίζουμε ανισότητες μεταξύ των φύλων.

Δεν μπορούμε πλέον να κλείνουμε τα μάτια στην ανισότητα των αμοιβών μεταξύ των φύλων, ή και στην περιορισμένη εκπροσώπηση των γυναικών σε ηγετικούς ρόλους, αλλά από την άλλη να θεωρούμε ότι η φυσική παρουσία θα λύσει τα προβλήματα μας.

Μια επιτυχημένη καριέρα δεν καθορίζεται από τον χρόνο που παραμένουμε κολλημένοι μέσα σε ένα γραφείο, αλλά από τον πραγματικό αντίκτυπο και την συνεισφορά που κάποιος έχει ανεξαρτήτως από το πού επιλέγει να εργαστεί. Γιατί αυτός που δεν θέλει να συνεισφέρει, δεν θα συνεισφέρει όπου και αν είναι. Όμως για αυτούς που θέλουν να συνεισφέρουν και να είναι αποτελεσματικοί, γιατί να μην τους δώσουμε τα εργαλεία ώστε να είναι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού τους;

Το μέλλον της εργασίας δεν δεσμεύεται από το ρολόι και το γραφείο, αλλά διαμορφώνεται από την ενδυνάμωση των ατόμων να επιτύχουν το καλύτερό που μπορούν, ανεξάρτητα από το φύλο ή τις κοινωνικές προσδοκίες.