Αυτοσεβασμός σημαίνει ελευθερία… αντέχεις να τη ζήσεις;

Πρόσφατα και ενώ πάλευα με την εσωτερική θαλασσοταραχή μιας φρέσκιας απογοήτευσης, ξαναδιάβασα ένα δοκίμιο της αγαπημένης Αμερικανίδας συγγραφέως και δημοσιογράφου Joan Didion με τον τίτλο «Για τον Αυτοσεβασμό (On Self Respect)».

Ε λοιπόν αν πιστέψουμε πως υπάρχει Από Μηχανής Θεός, που μας στέλνει βοήθεια ακριβώς την ώρα που την χρειαζόμαστε, αυτό το συναπάντημα με ένα άρθρο που γράφτηκε το 1961, ήταν το δικό μου σχοινί βοήθειας που όταν το έπιασα με επανάφερε αμέσως στο κέντρο μου.

Το θέμα είναι πως υπάρχουν βασικά πράγματα που ξεχνάμε, όταν παλεύουμε για την αυτορρύθμιση, και αυτό έχει να κάνει με ένα τυφλό σημείο που έχουμε όλοι οι άνθρωποι: μας αρέσει να αποφεύγουμε τα δύσκολα συναισθήματα και η πρώτη μας αντίδραση είναι να εξαπατούμε τον εαυτό μας. Με τα λόγια της Joan Didion «H αυτό-εξαπάτηση παραμένει η πιο δύσκολη εξαπάτηση». Σήμερα, τόσα χρόνια αργότερα είναι και το μεγαλύτερο εμπόδιο για την εξέλιξη μας.

Που πήγε βόλτα η αυτoεκτίμηση;

Δεν υπάρχει κανένα ίχνος κατηγορίας σε αυτό που λέω: πιστεύω πως ο κάθε άνθρωπος πασχίζει περισσότερο από κάθε άλλη εποχή να γνωρίσει τον εαυτό του και να γίνει καλύτερος. Όμως ζούμε σε μια οικονομική και πολιτική συνθήκη που συντηρείται από καταναλωτές (εμάς) και για να τα καταφέρει προάγει κάθε συνθήκη εξαπάτησης. Έτσι είναι σαν να ζούμε σε ένα δωμάτιο με καθρέφτες  όπου έχουμε συνηθίσει και βολευτεί.

Σε αυτό το περιβάλλον, θα ακούσεις συχνά για τον ρόλο που παίζει η παιδική ηλικία στην σημερινή μας έλλειψη αυτοπεποίθησης, ή στα αλλοπρόσαλλα μοτίβα σχέσεων που διατηρούμε. Θα διαβάσεις για την σημασία που έχει η συμπόνοια για τον εαυτό μας, η καλλιέργεια ορίων, και το πως η εσωτερική αξία βοηθά την υλοποίηση. Όλα αυτά, για να μην παρεξηγηθώ έχουν μεγάλη αξία. Η αυτοεκτίμηση όμως δεν αναφέρεται πουθενά και χωρίς το ρυθμιστικό της ρόλο, δυστυχώς όλα τα παραπάνω δεν ωφελούν σε τίποτα.

Αντιθέτως, η συνήθεια να αποδίδουμε ολόκληρη την ευθύνη για ότι δεν λειτουργεί, σε κακά γονικά πρότυπα, ναρκισσιστές συντρόφους και ένα κόσμο που δεν μας κατανοεί, μας κάνει να υποφέρουμε περισσότερο από όσο χρειάζεται. Και αυτό γιατί όταν αναλαμβάνεις διαρκώς τον ρόλο του θύματος προσθέτεις στην απογοήτευση πόνο και κάθε τι που απόλαυσες μετατρέπεται σε κάτι για το οποίο μετανιώνεις πικρά.

Πως ορίζει τον αυτοσεβασμό η Joan Didion;

«Οι άνθρωποι που σέβονται τον εαυτό τους έχουν γενναιότητα απέναντι στα λάθη. Γνωρίζουν την τιμή των πραγμάτων. Αν αποφασίσουν να απατήσουν τον σύντροφο τους, δεν θα τρέξουν σε μια κρίση συνείδησης να ζητήσουν συγχώρεση από τους αδικημένους. Αν αποφασίσουν να αμελήσουν την δουλειά τους δεν θα αναρωτηθούν πικραμένοι γιατί κάποιος πέτυχε και όχι αυτοί. Εν ολίγοις αυτοί που έχουν αυτοσεβασμό επιδεικνύουν κάποιου είδους ανθεκτικότητα, κάτι σαν ηθικό νεύρο αυτό που κάποτε ονομαζόταν χαρακτήρας» γράφει η Didion. Ακούγεται σκληρό; Εμένα μου θύμισε τι σημαίνει ελευθερία. Ελευθερία της βούλησης.

Διάλεξες να αγαπήσεις κάποιον; Διάλεξες να κάνεις μια δουλειά χωρίς ασφάλεια; Στην ζωή παίρνουμε συχνά ρίσκα και αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς όταν το κάνουμε είναι επειδή λαχταράμε κάτι με όλο μας το είναι. Όταν παίζεις, καμιά φορά χάνεις. Αν όμως σέβεσαι τον εαυτό σου, μπορείς να δεις καθαρά τους λόγους που σε ώθησαν να κάνεις την κάθε επιλογή, και να αποδεχτείς την ευθύνη. Έτσι μπορείς να διδαχτείς από κάθε λάθος και να προχωρήσεις στην επόμενη περιπέτεια πολύ πιο γρήγορα και με νέα σοφία.

Στο σχολείο δεν διδαχτήκαμε τίποτα που να μας ενδυναμώνει

Όμως έχουμε μια εσωτερική πυξίδα που μας βγάζει πάντα στην επιφάνεια και αυτή βρίσκεται μέσα μας. Κανείς δεν μπορεί να μας υποσχεθεί ότι υπάρχει τρόπος να υλοποιηθούν όλες μας οι βαθιές επιθυμίες σε αυτήν την ζωή. Αντιθέτως, μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι πολλά από όσα ονειρευόμαστε ίσως να μην τα φτάσουμε.

Η απόφαση όμως να μην παραδίδουμε την δύναμη μας στους άλλους, είναι μια σπουδαία πειθαρχία που οδηγεί στην κυριότητα. Και η κυριότητα οδηγεί σε μια ελεύθερη και γενναία στάση ζωής. Απο εκεί, είναι εύκολο να συνεχίσεις να ονειρεύεσαι ανεξάρτητα αποτελέσματος.

«Στο να μας απελευθερώνει από τις προσδοκίες των άλλων, στο να μας παραδίδει πίσω στον εαυτό μας: εκεί βρίσκεται η μοναδική, και σπουδαία δύναμη της αυτοεκτίμησης.» έγραψε η Joan Didion τότε στα πρώτα της βήματα και τα λόγια της αυτά ταξίδεψαν πολλές δεκαετίες για να με φτάσουν σαν ένα ξόρκι που λύνει τα μάγια.

Και με παρέδωσαν πίσω στον εαυτό μου.

Ελπίζω να κάνουν το ίδιο και για σένα.

Φιλιά,

Witchella.